میل ایاز آرامگاه امیر ارسلان جاذب

این بنا كه از قدیمی ترین آثار دوران غزنویان است به همت ارسلان جاذب والی و سپهسالار توس در زمان سلطان محمود غزنوی ساخته شده است.پس از مرگ وی كه به سال 419 یا 420 اتفاق افتاد در این بنای ساده زیبا و باعظمت دفن شد. ارسلان جاذب از ممدوحان فردوسی شاعر حماسی ایران و از كسانی بوده است كه او را متمایل به گرایشهای ملی و حماسی در ایران در توس خوانده اند. در زمان حیات وی توس رو به پیشرفت و ترقی فرهنگی و سیاسی نهاد و از مراكز چهار گانه و پر اهمیت خراسان شد.میل ایاز كه ظاهرا همتایی در طرف دیگر ساختمان داشته است جزو رباط بزرگی بوده است كه در سالهای 389 تا421 هجری ساخته شده است. مقبره ارسلان جاذب اجری و دارای نقش هایی با آجر و رنگ روشن و كتیبه ای بر گرداگرد سقف داخلی گنبد می باشد. بالای دیوار ان نیز كتیبه ای به خط كوفی و با رنگ آبی در زمینه كدار وجود دارد . در كناره آجری نیز كتیبه ای با خط كوفی و با آجر اجرا شده و دارای تزئیناتی می باشد . بنا دارای گنبد كوتاه بر روی سافه ای هشت وجهی است. این ساقه بر مكعبی با ارتفاع 10 متر استوار شده است. نمای بیرونی به سادگی تمام اجرا دشه و مناره ان نیز با ارتفاع 40 متر و قطر حدود 5/5 متر در پایه و 5/2 متر در بالا و 100 پله به استوار پابرجاست. این بنا در میان رباط سنگ بست واقع شده كه اكنون ویرانه است اما درنزدیكی ان رباط دیگیر توسط امیر علیشیر نوایی ساخته شده كه هنوز وجود دارد.