شاید آشنا شدن با جاذبههای گردشگری هر شهری یکی از راههای شناخت فرهنگ و تاریخ آن شهر و کشور باشد اما تنها راه نیست. یکی دیگر از راههای آشنایی با فرهنگ یک شهر شناخت عادات و فرهنگ غذایی آن منطقه است. اصفهان، نصف جهان است و هر گوشهای از آن پر شده از آثار تاریخی از گذشته که نشان دهنده فرهنگ غنی و با ارزش آن هستند و گردشگران بسیاری برای بازدید از آنها به این شهر سفر میکنند اما تنها دلیل سفر به این شهر، جاذبه های اصفهان نیست بلکه امتحان کردن غذاهای سنتی این شهر از دیگر دلایل سفر به اصفهان است. اگر قصد سفر به دیار را دارید، پیشنهاد میکنیم خواندن این مقاله را از دست ندهید زیرا در ادامه به رستورانهایی که غذاهای اصیل اصفهانی را با کیفیت بالا ارائه میکنند نیز اشاره شده است.
فرهنگ غذایی در اصفهان
گوشت یکی از مهمترین مواد اولیه در طبخ غذاهای سنتی اصفهان است، از غذای لذیذ بریان گرفته تا دسر خوشمزه و سنتی خورشت ماست. همگی با گوشت مخصوص گوشت گوسفند و دنده آن پخته میشوند. استفاده از گوشت در این شهر به دلیل اقلیم آن است چرا که دامهای این منطقه به خوبی پرورش مییابند. با توجه به این موضوع پایه بسیاری از غذاهای این لیست نیز گوشت است.
بریان یا بریون از معروفترین غذاهای سنتی در اصفهان
بریون یا بریان یکی از معروفترین و لذیذترین غذاهای سنتی اصفهان است که همه تمایل دارند برای یک بار هم که شده آن را امتحان کنند. این غذا ظاهری شبیه به همبرگر دارد اما بریون از جگر سفید گوسفند، گوشت گردن گوسفند به همراه پیاز، نمک و دارچین تشکیل شده است. اصفهانیها بریان را در تابههایی مخصوص درست میکنند و به همراه خلال بادام، پیاز، گردو، نان سنگک، کنجد و سبزی خوردن سرو میکنند. یکی از اشتباهاتی که همه در تلفظ اسم این غذا دارند، استفاده از کلمه بریونی است. در واقع به مکانی که بریون یا همان بریان در آن سرو میشود، بریونی یا بریانی گفته میشود. اگر در یکی از هتل های اصفهان در نزدیکی میدان نقش جهان مانند هتل عباسی یا هتل عالی قاپو اقامت دارید و ترجیح میدهید این غذا را در بیرون از رستورانهای هتل میل کنید، پیشنهاد میکنیم حتما سری به خیابان کمال اسماعیل و بریونی اعظم اصفهان بزنید. اگر در هتل آزادی اصفهان در نزدیکی خیابان عبدالرزاق اقامت دارید، پیشنهاد ما به شما بریانی حاج محمود شفاعت است، شعبه دوم این بریانی نیز در هتل پارسیان کوثر قرار دارد.
حلیم بادمجان
یکی دیگر از غذاهای سنتی و خوشمزه اصفهان، حلیم بادمجان است. اگر چه امروزه این غذا در بسیاری از شهرهای دیگر نیز طبخ میشود اما ریشه اصلی آن مربوط به اصفهان است. برای تهیه این غذا از گوشت، لوبیا سفید، برنج، بادمجان، کشک، نعنا و پیاز داغ استفاده میکنند. بهترین نوع گوشت برای پخت حلیم بادمجان، گوشت گردن است. اگر در هتل ستاره اصفهان اقامت دارید پیشنهاد میکنیم برای خوردن یکی از خوشمزهترین حلیم بادمجانهای اصفهان به آشپزی ماه در خیابان احمد آباد مراجعه کنید.
قیمه ریزه نخودچی
قیمه ریزه نخودچی از دیگر غذاهای سنتی اصفهان است که همراه با برنج یا نان سرو میشود. مواد لازم برای تهیه این غذای خوشمزه گوشت، آرد نخودچی، ادویهها، نعنا خشک و پیاز داغ است. بعد از این که مواد را به صورت کوفته در میآورند و آن را در رب با همراه کمی آب روی حرارت قرار دهند.
کله جوش یا کال جوش
از دیگر غذاهای سنتی ایران و اصفهان میتوان به کله جوش یا کال جوش اشاره کرد. ریشه اصلی این غذا به قشقاییهای اطراف اصفهان بر میگردد اما در سایر نقاط ایران نیز طبخ می شود. مواد اصلی برای تهیه این غذا عبارت است از پیاز، کشک، نعنا خشک، گردو، روغن و ادویهها است.
گوشت و لوبیا یا یخنی لوبیا
از دیگر غذاهای سنتی که در اصفهان طبخ میشود، میتوان به یخنی لوبیا یا همان گوشت و لوبیا اشاره کرد. برای تهیه این غذا باید از گوشت دنده، لوبیا سفید، تره، جعفری، شنبلیله، پیاز، برنج و ادویهها استفاده کرد. بعد از پخت مواد آنها را میکوبند و همراه با ترشی نوش سرو میکنند.
پلو ماش و قمری
پلو ماش و قمری از محبوبترین غذاهای سنتی در اصفهان است. برای تهیه این غذا گوشت را همراه با پیاز در ظرفی جدا تفت میدهند و سبزی پلویی و کلم قمری را به آن اضافه میکنند، سپس ماش را به صورت جداگانه میپزند. بعد از آبکش کردن برنج این مواد را به همراه ماش لایه لایه به برنج اضافه میکنند.
یخمه ترش
از دیگر غذاهای سنتی اصفهان میتوان به یخمه ترش اشاره کرد که امروزه کمتر طبخ میشود. برای تهیه این غذای سنتی در ابتدا نیاز است تا گوشت را به همراه زردچوبه در آب بپزد بعد از نیمپز شدن گوشت، زمان اضافه کردن آلو، زردآلو، به و برنج به آن است در این مرحله باید اجازه داد تا آب مواد بخار شود. بعد از آن هسته آلوها را جدا میکنند و مواد را با یک دیگر میکوبند سپس کمی شکر یا شیره خرما به آن اضافه میکنند و اجازه میدهند تا شیرینی در مواد ترکیب شود.
ماش و قمری
شاید با شنیدن نام این غذا تصور کنید که همان پلو ماش و قمری است اما اینگونه نیست. ماش و قمری از دیگر غذاهای سنتی اصفهان است که به صورت حلیم و همراه با نان سرو میشود. برای طبخ این غذا ابتدا ماش و گوشت را به صورت جداگانه در آب میپزند سپس بعد از نیمپز شدن گوشت کلم رنده شده قمری را به آن اضافه میکنند و بعد از ده دقیقه سبزه، شنبلیله و جعفری را همراه با مواد دیگر به مدت ۲۰ دقیقه میپزند. بعد از بخار شدن آب ماش را مواد اضافه میکنند و سپس آن را می کوبند و سرو میکنند.
تاس کباب
از دیگر غذاهای سنتی ایران که ریشه اصفهانی دارد میتوان به تاس کباب اشاره کرد. برای تهیه این غذا از گوشت، هویج، پیاز، سیب زمینی و ادویهها استفاده میکنند. مواد را به صورت لایهای در قابلمه میریزند و سپس به آن آب اضافه میکنند تا غذا آماده شود.
کباب زردک
کباب مشتی یا کباب زردک از دیگر غذاهای سنتی اصفهان است که ظاهری شبیه به کتلت دارد. این کباب برای کسانی که به غذاهای شیرین علاقه دارند بسیار مناسب است. برای تهیه کباب زردک گوشت چرخ کرده، زردک (نوعی هویج)، پیاز، ادویه و آرد نخودچی را با یکدیگر مخلوط میکنند و مانند کتلت در تابه سرخ میکنند و سپس ترکیب شیره و سرکه یا شکر، آب و زعفران را به آن اضافه میکنند.
به پلو دیگر غذای شیرین اصفهانی
از دیگر غذاهای سنتی و شیرین اصفهان میتوان به، به پلو اشاره کرد. همانطور که از نام این غذا مشخص است، به اصلیترین ماده ترکیبی برای این غذا است. ابتدا به رو پوست کنده و به صورت جداگانه سرخ میکنند. برای این غذا از مرغ یا گوشت استفاده میکنند و آن را با زعفران و آلو میپزید. بعد از آبکش کردن برنج مواد را به صورت لایه ای به برنج اضافه میکنند.
شله بریون زیره
شله بریون زیره از دیگر غذاهای سنتی نصف جهان است که به صورت حلیم سرو میشود. برای طبخ این غذا به گوشت دنده گوسفندی، زیره، پیاز و ادویهها نیاز است. گوشت را نیمپز میکنند و به آن برنج نیمدانه را اضافه میکنند و سپس بعد از پخت کامل مواد را به همراه سیاه دانه و زیره آسیاب میکنند و دوباره روی گاز قرار دهید. بعد از پخت آن را میکوبند و به همراه نان سرو میکنند.
آش سماق
آشها از دیگر غذاهای سنتی در اصفهان هستند و این شهر تنوع بسیاری در این زمینه دارد. آش سماق یکی از معروفترین و خوشمزهترین آشهای اصفهان است. برای تهیه این آش به سماق خشک، آرد یا برنج نیمدانه، سبزی، گوشت چرخ کرده، ادویه و پیاز نیاز است. ابتدا آرد یا برنج را میپزند و به آن سبزی اضافه میکنند. گوشت را همراه با ادویه و پیاز به کوفتههای کوچک تبدیل میکنند و در آش میاندازند. سماق خشکی را که از قبل در آب قرار میدهند و از صافی عبور میدهند و به آب سماق را به آش اضافه میکنند.
حلیم شیر
حلیم یکی از غذاهای سنتی و معروف در سراسر ایران است اما حلیم اصفهان با دیگر شهرها تفاوت دارد و به آن حلیم شیر میگویند. برای پخت این حلیم گندم، آب و نمک را میپزند و بعد از پخت کاملا به پوره تبدیل میکنند و شیر را به مواد اضافه میکنند. اگر به عنوان مسافر به اصفهان سفر میکنید و در هتل ستاره در نزدیکی خیابان احمد آباد اقامت دارید، پیشنهاد ما به شما امتحان حلیم شیر آشپزی ماه است.
آش شوربای سبزی
از دیگر آشها و غذاهای سنتی اصفهان، آش شوربای سبزی است. برای تهیه این غذا گوشت چرخ کرده را با پیاز و ادویهها مخلوط میکنند و به شکل کوفته در میآورند، در همان زمان برنج، ماش و لپه را به صورت جداگانه در آب میپزند و بعد از پخت کامل کوفتهها را به همراه سبزی به آنها اضافه میکنند.
خورشت ماست، خوشمزهترین دسر اصفهانی
در برخورد اول با این دسر شاید تصور کنید که همان شله زرد است یا شاید با خود بگویید چرا به این غذا خورشت میگویند در حالی که دسر است. خورشت ماست یکی از خوشمزهترین دسرها و غذاهای سنتی اصفهان است و مانند بریان اکثر افراد زمانی که به این شهر سفر میکنند تمایل دارند آن را امتحان کنند. برای تهیه این دسر اصفهانی به گوشت گردن بدون استخوان، زعفران، ماست چکیده، گلاب، خلال بادام و پسته، زردچوبه، شکر و زرشک نیاز است. ماست و شکر را بر روی گاز قرار میدهند گوشت را میبپزند و بعد از کوبیدن به ماست اضافه میکنند و مجددا بر روی گاز قرار میدهند، سپس زعفران و گلاب را به آنها اضافه میکنند. برای تزیین روی دسر نیز از خلال پسته، بادام و زرشک استفاده میکنند. اگر برای سفر به اصفهان آمدهاید و در هتل عباسی، هتل پارت و هتل عالی قاپو اقامت دارید، پیشنهاد میکنم خورشت ماست رستوران شهرزاد در خیابان عباسی اصفهان را از دست ندهید.
گوشفیل یا باقلوا همراه با دوغ، ترکیبی متفاوت
یکی دیگر از خوشمزهترین دسرهای اصفهان که ترکیبی از شیرینی و ترشی است، باقلوا یا گوشفیل و دوغ است. بسیاری از افراد در برخورد اول با این دسر کمی تعجب میکنند اما کافی است آن را امتحان کنند تا متوجه شوید چرا به عنوان یکی از غذاهای سنتی و دسر خوشمزه اصفهانی شناخته میشود. برای تهیه گوشفیل آرد را با زعفران، روغن، هل ساییده شده و تخم مرغ ترکیب میکنند و در روغن سرخ میکنند سپس به همراه دوغ محلی غلیظ سرو میشود. این ترکیب را نیز میتوانید با باقلوا نیز امتحان کنید. اگر در میدان نقش جهان در حال قدم زدن بودید و هوس یک میان وعده خوشمزه کردید، پیشنهاد میکنیم سری به چاه حج میرزا در نزدیکی میدان بزنید و دوغ و گوشفیل خوشمزه آن را امتحان کنید.
سخن آخر
همانطور که گفتیم شناخت فرهنگ غذایی از دیگر راههای آشنا شدن با فرهنگ و تمدن یک شهر و کشور است. در این مقاله شما را به دنیای شیرین و خوشمزه اصفهان بردیم تا شما را با تعدادی از غذاهای سنتی این شهر آشنا کنیم. شما نیز اگر در اصفهان زندگی میکنید به عنوان یک شهروند اصفهانی دیگر غذاهای سنتی این شهر را که در این لیست قرار ندارند با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.